2025-01-15
SN 46.14 Paṭhamagilānasutta
Ekaṁ samayaṁ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe.
Tena kho pana samayena āyasmā mahākassapo pippaliguhāyaṁ viharati
ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno.
| veḷuvana (nt.) | Bamboo Grove, a park outside Rājagaha [veḷu + vana] |
| kalandaka (m.) | squirrel |
| nivāpa (m.) | bait; fodder; feeding |
| pippaliguhā (f.) | lit. long pepper cave [pippali + guhā] |
| ābādhika (adj.) | sick; ill; lit. oppressed |
| bāḷha (pp.) | very strong; extreme; intense; lit. increased [√bah + ta] |
| gilāna (adj.) | sick; ill; unwell; lit. being sick |
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṁ paṭisallānā vuṭṭhito
yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Nisajja kho bhagavā āyasmantaṁ mahākassapaṁ etadavoca:
| paṭisallāna (nt.) | privacy; seclusion; solitude |
| vuṭṭhita (pp. +abl) | risen (from); got up (from); pp. of vuṭṭhahati |
| [(v) + ud + √ṭhā + ita] | |
| paññatta (pp.) | prepared; arranged; lit. caused to know; |
| pp of paññāpeti, caus |
"Kacci te, kassapa, khamanīyaṁ kacci yāpanīyaṁ?
Kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti;
paṭikkamosānaṁ paññāyati, no abhikkamo"ti?
| kacci (ind.) | I hope; I trust |
| khamanīya (adj.) | bearable; tolearable |
| yāpanīya (adj.) | able to keep going; sustainable |
| paṭikkamati (pr. +abl) | returns (from); comes back (from) |
| abhikkamati (pr.) | goes forward; proceeds |
"Na me, bhante, khamanīyaṁ, na yāpanīyaṁ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti,
no paṭikkamanti; abhikkamosānaṁ paññāyati, no paṭikkamo"ti.
"Sattime, kassapa, bojjhaṅgā mayā sammadakkhātā;
bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṁvattanti. Katame satta?
Satisambojjhaṅgo kho, kassapa, mayā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato
abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṁvattati ... Ime kho, kassapa, satta bojjhaṅgā ...
"Taggha, bhagavā, bojjhaṅgā; taggha, sugata, bojjhaṅgā"ti.
| sammadakkhāta (adj.) | well taught; well preached [sammā + (d) + akkhāta] |
| akkhāta (pp. +instr) | said (by); declared (by) |
| bahulīkata (pp.) | practised often; repeated a lot; [bahula + kata] |
| taggha (ind.) | truly; definitely; lit. that indeed [tad + gha] |
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā mahākassapo bhagavato bhāsitaṁ abhinandi.
Vuṭṭhahi cāyasmā mahākassapo tamhā ābādhā.
Tathāpahīno cāyasmato mahākassapassa so ābādho ahosī'ti.
| attamana (adj.) | pleased; satisfied; lit. own mind [atta + mana] |
| vuṭṭhahi (aor. +abl) | arose (from); got up (from); recovered (from) |
| tamhā (pron.) | from that [ta + mhā] masc & nt abl sg of ta |
| pahīna (pp.) | abandoned; dispelled; pp. of pajahati |
SN 46.15 Dutiyagilānasutta
Ekaṁ samayaṁ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā mahāmoggallāno gijjhakūṭe pabbate viharati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno.
| gijjhakūṭa (m.) | Vulture's Peak [gijjha + kūṭa] |
| pabbata (m.) | rock; mountain; hill |
Bojjhaṅga-paritta:
Ekasmiṁ samaye nātho
moggallānañ-ca kassapaṁ
Gilāne dukkhite disvā
bojjhaṅge satta desayi
Te ca taṁ abhinanditvā
rogā mucciṁsu taṅkhaṇe
Etena sacca-vajjena
sotthi te hotu sabbadā